"Đạt chuẩn nông thôn mới đã khó, giữ vững danh hiệu này càng khó khăn hơn!". Đó là nhận xét của nhiều lãnh đạo xã nông thôn mới. Theo phản ánh từ nhiều địa phương, quá trình phấn đấu và đạt các tiêu chí về cơ sở vật chất (giao thông, thủy lợi, trường học, điện, cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn...) tuy khó nhưng việc giữ vững và phát huy hiệu quả khá thuận lợi. Trong khi đó, một số tiêu chí như: thu nhập, môi trường, an ninh- trật tự xã hội, tỷ lệ hộ nghèo... được xem là khó duy trì bởi ranh giới giữa đạt và không đạt vốn rất mong manh.
Đơn cử như tiêu chí số 19 về an ninh trật tự, sau khi rà soát, hầu hết các xã đều đạt ngay từ những ngày đầu bắt tay vào xây dựng nông thôn mới (XDNTM). Tuy nhiên, làm thế nào để giữ vững mới thực sự là vấn đề nan giải. Bởi chỉ cần trên địa bàn xảy ra vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng hay vụ gây rối trật tự xã hội thì xem như trong năm đó xã đã "rớt" tiêu chí này. Tiêu chí số 17 về môi trường cũng được đánh giá là khó giữ vững. Bởi tiêu chí 17 gồm nhiều chỉ tiêu thành phần: cơ sở sản xuất-kinh doanh, nuôi trồng thủy sản, làng nghề đảm bảo quy định về bảo vệ môi trường; xây dựng cảnh quan môi trường xanh-sạch-đẹp, an toàn; tỷ lệ hộ gia đình và cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm tuân thủ các quy định về đảm bảo an toàn thực phẩm... Nếu một bộ phận người dân, doanh nghiệp thiếu ý thức như: vứt rác, xả thải, gây ô nhiễm thì tiêu chí này cũng không đạt. Các tiêu chí về tỷ lệ hộ nghèo, người tham gia bảo hiểm y tế, thu nhập bình quân đầu người... rất dễ dao động nếu bị buông lỏng.
Thực tế XDNTM cho thấy, khi được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, các xã phải hoàn thành 19 tiêu chí theo Bộ Tiêu chí quốc gia về nông thôn mới. Bên cạnh các tiêu chí đạt tỷ lệ cao, một số tiêu chí vẫn còn "non" và thiếu tính bền vững. Do đó, nhiều xã xác định, việc thực hiện thành công 19 tiêu chí thực chất chỉ mới là bước khởi đầu của quá trình phát triển. Quyết định số 372/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc xét công nhận và công bố địa phương đạt chuẩn nông thôn mới cũng nêu rõ sau 5 năm kể từ khi được công nhận đạt chuẩn, các địa phương phải tiến hành xét và công nhận lại.
Chính vì vậy, muốn giữ vững và phát huy những thành quả đạt được, các xã phải thường xuyên rà soát, đánh giá các tiêu chí, nhất là những tiêu chí có khả năng biến động. Đây được xem là hướng đi đón đầu để sớm có giải pháp phù hợp cho từng tiêu chí, từng trường hợp cụ thể. Song song đó, ngành chức năng các cấp cũng cần đề ra giải pháp đồng bộ, đặc biệt là định hướng, hỗ trợ để phát triển kinh tế nông hộ, giúp nâng cao thu nhập cho người dân. Việc duy trì, giữ vững và không ngừng nâng cao chất lượng các tiêu chí khẳng định XDNTM là một quá trình thường xuyên, liên tục và đích đến cuối cùng là cải thiện toàn diện đời sống vật chất, tinh thần cho người dân nông thôn.
QUẾ LIM
