Từ Ba Lan cho đến Mỹ, các nhà lãnh đạo dân túy trỗi dậy và nắm quyền lực trong những năm gần đây nhờ xoáy vào những vấn đề bức xúc như người nhập cư, sự mất niềm tin vào các thể chế. Khi CH Czech bước vào cuộc bầu cử tổng thống vòng hai vào ngày 26 và 27-1 tới, một trong những nhà lãnh đạo như vậy là đương kim Tổng thống Milos Zeman sẽ  có cuộc đấu “tay đôi” để quyết định quốc gia Trung Âu này có tiếp tục bị “kéo” sang Nga và Trung Quốc ở phương Đông hay quay lại với vòng tay của Liên minh châu Âu (EU).

Tổng thống Zeman bỏ phiếu tại cuộc bầu cử vòng một hôm 12-1. Ảnh: DW

Đối thủ của ông Zeman là cựu Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Jiri Drahos vốn thân phương Tây. Nhân vật 68 tuổi này về nhì ở cuộc bầu cử vòng một hôm 12-1 với tỷ lệ ủng hộ 26,6%, so với 38,6% của ông Zeman. Tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu ở bầu cử vòng một là 61,92%, gần tương đương với số người đi bỏ phiếu trong vòng bầu cử tổng thống trực tiếp đầu tiên cách đây 5 năm tại CH Czech.

Năm đó, ông Zeman đắc cử tổng thống CH Czech và tự xưng là chiến binh có thể chiến đấu với một hệ thống đầy rẫy tham nhũng. Nhưng rồi ông sớm phải đối mặt với một cuộc chiến khác. Đó là vấn đề người nhập cư Hồi giáo đổ về châu Âu. Cách đây 3 năm, khi số lượng người di cư đến từ châu Phi và Trung Đông tăng cao, ông Zeman trở thành một trong những nhân vật lớn tiếng nhất chỉ trích chính sách nhập cư của EU. Theo hạn ngạch của EU, CH Czech phải tiếp nhận 2.600 người nhập cư, nhưng nước này chỉ nhận vỏn vẹn 12 trường hợp. Ngoài ra, chính khách 73 tuổi không né tránh sự thật rằng ông thân thiết với Tổng thống Nga Vladimir Putin và tích cực “ve vãn” giới đầu tư Trung Quốc. Dù ủng hộ việc ở lại EU, ông Zeman vẫn là một trong những “cái gai” trong mắt Brussels. Về phần Drahos, hãng tin BBC cho rằng ông này ủng hộ EU dù cũng phản đối hạn ngạch tiếp nhận người nhập cư.

Bầu cử tổng thống diễn ra 3 tháng sau cuộc bầu cử quốc hội mà chiến thắng thuộc về phong trào ANO do tỉ phú Andrej Babis lãnh đạo (hiện là thủ tướng CH Czech). Giới phân tích chính trị cho rằng đây có thể là cuộc đua hết sức gay cấn. Ngay sau bầu cử vòng một, nhiều ứng viên đã quay sang ủng hộ ông Drahos, bao gồm những người đứng ba vị trí tiếp theo mà tổng số phiếu họ giành được là 28,2%.

Trong khi đó, ông Zeman nhận được cam kết ủng hộ của Thủ tướng Babis, lãnh đạo đảng Tự do và Dân chủ Trực tiếp (SPD) Tomio Okamura, Chủ tịch Đảng Cộng sản (KSCM) Vojtech Filip và cựu Tổng thống Vaclav Klaus.

THANH BÌNH