Giới quan sát nhận định quan hệ giữa Trung Quốc và Singapore đang có dấu hiệu "hục hặc" sau khi quốc đảo Đông Nam Á lên tiếng ủng hộ phán quyết của Tòa trọng tài thường trực (PCA) bác yêu sách của Bắc Kinh trên Biển Đông, đồng thời bày tỏ quan điểm ủng hộ Mỹ duy trì hiện diện tích cực trong khu vực.

Ngoài liên hệ về lịch sử, văn hóa, quan hệ giữa Trung Quốc và Singapore trong vài thập kỷ trở lại đây trở nên gần gũi hơn khi giới lãnh đạo Trung Quốc coi Singapore là nền tảng phục vụ công tác đào tạo quản lý hiệu quả cho giới quan chức cấp cao trong nước. Theo đó, nhiều cán bộ Trung Quốc được chính quyền gởi đi học ở Singapore sau khi trở về bắt đầu nắm giữ chức vụ thị trưởng thậm chí lãnh đạo cấp tỉnh.

Hai nước cũng có mối liên kết mạnh mẽ về kinh tế khi Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Singapore, còn đảo quốc Đông Nam Á góp vai trò mắt xích quan trọng trong kế hoạch Con đường tơ lụa trên biển của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Đối với Bắc Kinh, đây không chỉ là dự án giải quyết đầu ra cho nhiều lĩnh vực công nghiệp mà còn là "củ cà rốt kinh tế" giúp Trung Quốc tăng cường ảnh hưởng, thách thức sự thống trị của Mỹ ở châu Á. Quan trọng hơn, giới quan sát cho rằng tập trung phát triển thương mại và đầu tư sẽ giúp Trung Quốc giảm bớt chú ý của quốc tế đối với tham vọng bành trướng lãnh thổ và sách lược mở rộng sức mạnh quân sự của chính quyền Bắc Kinh.

Mặc dù đóng vai trò chiến lược đối với lợi ích của Trung Quốc, nhưng nhận xét gần đây của Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long về phán quyết hôm 12-7 của PCA đang khiến Bắc Kinh nghi ngại về mối quan hệ song phương với Singapore. Vào thời điểm đó, Thủ tướng Lý khẳng định phán quyết của PCA bác bỏ yêu sách phi lý của Trung Quốc về cái gọi là "đường chín đoạn" ở Biển Đông chính là "tuyên bố mạnh mẽ" của luật pháp quốc tế đối với tranh chấp hàng hải khu vực. Ngay lập tức, Trung Quốc lên tiếng đáp trả với lời kêu gọi Singapore tôn trọng "lập trường của Trung Quốc về Biển Đông" cũng như duy trì quan điểm "khách quan và công bằng" tương xứng với vai trò điều phối viên quan hệ giữa Trung Quốc và Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).

Cho đến đầu tháng này, căng thẳng đôi bên tiếp tục nổi lên sau khi Thủ tướng Singapore xác nhận với Tổng thống Mỹ Barack Obama rằng ông hy vọng Washington sẽ duy trì sự hiện diện tích cực tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Ông chủ Nhà Trắng khi ấy cũng tuyên bố Singapore là "đối tác bền vững" của Mỹ trong khu vực. Tờ Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc trong bài xã luận ngay sau đó chỉ trích chuyến công du Mỹ của lãnh đạo Singapore có vài điểm khiến Trung Quốc "rất quan ngại", đặc biệt khi Tổng thống Obama ca ngợi vai trò của quốc đảo Đông Nam Á là điểm tựa cho sự hiện diện của Mỹ tại châu Á, bên cạnh hai nước đồng minh Úc và Nhật Bản.

MAI QUYÊN (Theo SCMP, Bloomberg)