12/08/2017 - 10:31

Bảo tồn và phát huy tiếng nói, chữ viết Khmer ở ĐBSCL
Bài 1: Rộn ràng lớp dạy chữ Khmer

Việt Nam là quốc gia đa dân tộc, đa ngôn ngữ. Việc bảo tồn và phát huy tiếng nói, chữ viết các dân tộc thiểu số là một trong những chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước nhằm thực hiện quyền bình đẳng giữa các dân tộc, giúp các dân tộc có điều kiện phát triển và tiến bộ nhanh về kinh tế, văn hóa, xã hội. Thực hiện chủ trương này, các tỉnh, thành vùng ĐBSCL đã tạo mọi điều kiện để ngành giáo dục phối hợp tổ chức dạy chữ Khmer tại trường phổ thông và các chùa; xây dựng các trường trung cấp, học viện dạy tiếng Pali... Đó là nền tảng vững chắc cho việc bảo tồn và phát huy tiếng nói, chữ viết của đồng bào Khmer ở ĐBSCL.

Hằng năm, khi mùa hè đến, nhiều chùa Phật giáo Nam tông Khmer ở ĐBSCL tổ chức lớp dạy chữ Khmer cho học sinh. Những lớp học được hình thành từ sự chung tay góp sức của nhà chùa, quý sư sãi, chính quyền, ban ngành đoàn thể, nhân dân địa phương... Đây là hoạt động không chỉ có ý nghĩa trong việc bảo tồn ngôn ngữ, văn hóa dân tộc Khmer mà còn giúp các em có thêm không gian sinh hoạt lành mạnh trong dịp nghỉ hè.

Niềm vui học chữ Khmer

Những ngày hè, có dịp đi ngang qua những ngôi chùa Nam tông Khmer, lại nghe rộn ràng bởi những bài tập đọc của học sinh vang xa...

Các em học sinh tại Sóc Trăng chăm chú học chữ Khmer. Ảnh: Lý Then

Các em học sinh tại Sóc Trăng chăm chú học chữ Khmer. Ảnh: Lý Then

Khi chùa MuNiRăngSây, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ, mở lớp dạy chữ Khmer dành cho các em lứa tuổi tiểu học và THCS, vào buổi chiều từ thứ hai đến thứ sáu hằng tuần, nhiều phụ huynh rất vui vì con em mình có cơ hội tiếp cận ngôn ngữ mẹ đẻ. Thượng tọa Trần Sol, Sư cả chùa MuNiRăngSây, cho biết: “Ở mỗi lớp học, nhà chùa hỗ trợ tài liệu học tập cho các em. Ngoài ra, nhà chùa còn tổ chức lớp dạy buổi tối cho các sinh viên, người lớn có nhu cầu học chữ Khmer”. Chị Huỳnh Đa Lin, người thân của 2 em Chanh Thu và Sa Oanh, phấn khởi nói: “Chùa mở lớp dạy chữ Khmer là rất quý, nên chúng tôi đưa cháu đến học. Qua các bài học, từ từ các cháu càng biết được văn hóa, truyền thống của dân tộc mình”. Sư Thạch Điệp, phụ trách giảng dạy chữ Khmer, nhận xét: “Nhiều gia đình vẫn sử dụng tiếng Khmer nên các em giao tiếp rất tốt, việc học chữ Khmer sẽ nhanh hơn. Các em rất hào hứng với việc học chữ nên tiếp thu khá nhanh”.

Tuy là ngày rằm, nhưng những học sinh của lớp dạy chữ Khmer ở chùa Kỳ Son, xã Loan Mỹ, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long, vẫn đến lớp. Không khí lớp học sôi nổi hẳn lên khi các em học phần phát âm. Âm thanh vang vang, len dưới những hàng cây cổ thụ quanh chùa, vọng ra xa. Sư Thạch Nhơn, phụ trách lớp học cho biết: “Học sinh ngày càng đông, các sư khá vất vả, nhưng vui lắm. Hôm nay là ngày rằm, bà con Phật tử vào chùa dâng cơm, đọc kinh, làm phước… rất đông, nhưng học sinh không chịu nghỉ, nên các sư vẫn tổ chức lớp học bình thường”.

Sau phần tập đọc, lớp học yên ắng hẳn đi với phần tập viết. Một số học sinh chưa chuẩn bị dụng cụ học tập… được các sư phát tập, viết để cùng học với các bạn. Lớp học dần ổn định, các em chăm chỉ viết từng nét nắn nót. Em Thạch Thị Tha Ly mới vào học, khá chật vật với những nét chữ đầu tiên. Tha Ly bẽn lẽn: “Con mới học nên viết chưa được, sư chỉ con viết từng nét một, con thích lắm”. Chị Thạch Thị Sa Lát, đến rước con sau giờ học, chia sẻ: “Vợ chồng tôi nói bằng tiếng Khmer, nhưng không biết viết, biết đọc. Vì vậy, tôi chở con đến chùa để cháu học chữ Khmer cho cháu biết viết, biết đọc tiếng của dân tộc mình”.

Sư cả Thạch Chanh Nhenh, Trụ trì Chùa Kỳ Son, cho biết: “Chùa đã tổ chức dạy tiếng Khmer vào dịp hè từ năm 2008. Mỗi năm, số lượng học sinh cứ tăng dần lên. Đến hè này, có 260 học sinh theo học. Phòng học không đủ nên chùa tổ chức dạy 2 buổi: buổi sáng, dành cho học sinh lớp nhỏ; buổi chiều, học sinh lớn tuổi hơn. Trong suốt kỳ hè, các cháu học rất chăm chỉ, nghiêm túc, ít khi vắng. Ngoài thời gian học chữ, các sư còn giảng dạy kinh Phật cho các cháu”. Trước đây, số lượng học sinh ít nên người đứng lớp dạy chỉ có sư Thạch Chanh Nhenh và sư Thạch Nhơn. Bây giờ, lớp học quá đông nên một số sư đang tu học cũng được Sư Cả hướng dẫn để có thể cùng phụ đứng lớp.

Lan tỏa...

Đến nay, trên địa bàn TP Cần Thơ tổ chức 5 điểm dạy chữ Khmer dịp hè ở khắp các quận, huyện. Thượng tọa Lý Hùng, Phó Hội trưởng Thường trực Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước thành phố, phấn khởi thông tin: “Năm nay, Hội đã nghiên cứu và tiến hành nhiều hoạt động nhằm làm mới việc dạy và học chữ Khmer dịp hè tại các điểm chùa. Đặc biệt, Hội quyết định chọn chùa Settodor thí điểm để làm mô hình chuẩn cho các điểm khác của cả thành phố. Đồng thời, đây là năm đầu tiên Hội phối hợp với Ban Dân tộc TP Cần Thơ tiến hành chi trả thù lao cho các giảng sư đứng lớp. Qua đó, tạo luồng sinh khí mới khuyến khích thầy và trò dạy tốt, học tốt”.

Lớp dạy chữ Khmer tại Chùa MuNiRăngSây, TP Cần Thơ. Ảnh: Ngọc Tươi

Lớp dạy chữ Khmer tại Chùa MuNiRăngSây, TP Cần Thơ. Ảnh: Ngọc Tươi

Theo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Sóc Trăng, đến nay, đã có 80 chùa mở lớp dạy chữ Khmer trong dịp hè. Hằng năm, có 6.000- 7.000 học sinh đến học tiếng Khmer. Thực hiện theo Quyết định số 26/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành một số cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế- xã hội đối với các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL, tỉnh hỗ trợ 5,3 tỉ đồng cho các nhà sư dạy bổ túc chữ Khmer ở các chùa Phật giáo Nam tông vào dịp hè.

Còn tại tỉnh Trà Vinh, đến nay đã có 136/142 chùa Khmer mở lớp dạy chữ Khmer từ lớp 1 đến lớp 5 vào dịp hè, thu hút gần 11.000 học sinh. Ngoài sự tham gia giảng dạy chủ yếu của các nhà sư, còn có sự tình nguyện của  nhiều Phật tử. Thông tin từ Ban Dân tộc tỉnh Kiên Giang, các địa phương trong tỉnh đã mở gần 300 lớp dạy tiếng Khmer cho con em đồng bào dân tộc Khmer. Những lớp học này được tổ chức ở các địa phương có đông đồng bào dân tộc Khmer sinh sống, như: Giang Thành, Hòn Đất, Châu Thành, Giồng Riềng, Gò Quao, thị xã Hà Tiên và thành phố Rạch Giá. Phần lớn lớp dạy học tiếng Khmer được mở tại các chùa Phật giáo Nam tông Khmer trên địa bàn; giáo viên của lớp là các vị sư, người uy tín trong đồng bào dân tộc thông thạo tiếng Khmer,… UBND tỉnh Kiên Giang cũng đã cấp kinh phí dạy tiếng Khmer để hỗ trợ giáo viên và mua sách giáo khoa Khmer ngữ.

Tại An Giang, Hậu Giang, Cà Mau, Bạc Liêu và Vĩnh Long, các chùa Khmer cũng mở lớp dạy chữ Khmer cho học sinh. Đại đức Dương Lượng, Trụ trì chùa Đìa Chuối, huyện Hòa Bình, tỉnh Bạc Liêu, cho biết: “Đến thời điểm này, có 2 lớp với trên 40 em theo học. Ngoài chùa Đìa Chuối, chùa Xiêm Cán, chùa Cũ, chùa Mới… của tỉnh Bạc Liêu cũng có tổ chức dạy chữ Khmer cho học sinh”. Còn theo Đại đức Danh Tuấn, Hội trưởng Hội đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh Hậu Giang, tỉnh có 2 chùa tổ chức dạy chữ Khmer trong dịp hè là Chùa Ấp 5 và Chùa BôTumVôngSây. Hai chùa này đã duy trì dạy chữ Khmer vào dịp hè cho học sinh rất nhiều năm và thực hiện xã hội hóa để hỗ trợ tập viết cho học sinh rất tốt. Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước tỉnh đang vận động các chùa khác trên địa bàn tổ chức lớp dạy chữ Khmer cho học sinh dân tộc, nếu có điều kiện.

Nhóm PV- CTV

 

 

Bài 2: Hiệu quả từ chính sách và sự năng động

Chia sẻ bài viết