Việc Saudi Arabia mới đây cho phép hãng Hàng không Quốc gia Ấn Độ (Air India) thực hiện các chuyến bay trực tiếp đến Israel qua không phận Saudi Arabia cho thấy đang có sự thay đổi quan trọng ở Trung Đông, cũng như vai trò ngày càng tăng của Ấn Độ trong khu vực.

Thủ tướng Ấn Độ Modi nhận Huân chương Quốc vương Abdulaziz từ Nhà vua Saudi Arabia trong chuyến thăm hồi tháng 4-2016. Ảnh: NDTV

Theo tờ The Diplomat, Saudi Arabia đã thực thi lệnh cấm đối với các chuyến bay thương mại tới Israel sử dụng không phận nước này trong vòng 70 năm qua. Thỏa thuận với Ấn Độ nói trên đánh dấu một bước ngoặt đáng chú ý. Hiện Ấn Độ ngày càng đóng vai trò quan trọng trong khu vực. Mặc dù có quan hệ lâu dài với các quốc gia vùng Vịnh, Ấn Độ cũng mở rộng quan hệ với Israel. New Delhi hiện là khách hàng hàng đầu của các nhà sản xuất quốc phòng Israel, với các thỏa thuận được ký kết hàng năm trị giá khoảng 1 tỉ USD. Quan hệ song phương càng được thắt chặt khi Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu có chuyến thăm đầu tiên tới Ấn Độ hồi tháng 1 mặc dù hai bên có lập trường khác nhau về Iran và Palestine.

Trong khi đó, với sự hiện diện của 2,8 triệu công nhân Ấn Độ tại Saudi Arabia cùng với quan hệ năng lượng và thương mại đang phát triển của hai nước (Saudi Arabia là đối tác thương mại lớn thứ tư của Ấn Độ và Ấn Độ là nhà nhập khẩu dầu lớn nhất của Saudi Arabia), quan hệ song phương nhanh chóng bao gồm cả lĩnh vực an ninh quốc phòng. Điều này được thể hiện rõ thông qua vụ lực lượng an ninh Saudi Arabia trục xuất Abu Jindal, nghi can thực hiện vụ tấn công khủng bố hồi tháng 11-2008 tại thành phố Mumbai, khiến 166 người thiệt mạng và 300 người bị thương, về lại Ấn Độ năm 2012. Ngoài ra, Riyadh cũng bày tỏ sự kính trọng đối với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi khi trao cho ông Huân chương Quốc vương  Abdulaziz Al Saud, danh hiệu cao quý  nhất của nước này.

Vai trò của Ấn Độ tại Trung Đông cũng được thể hiện rõ khi Thủ tướng Modi tuyên bố công khai rằng New Delhi hy vọng nhìn thấy “quốc gia Palestine độc lập sống trong một môi trường hòa bình”. Ông Modi còn bày tỏ sự ngưỡng mộ trực tiếp đối với cựu lãnh đạo Palestine Yasser Arafat, xem đây là “một trong những nhà lãnh đạo vĩ đại nhất trong thời đại của chúng ta”. Bằng cách này, ông muốn gửi thông điệp cho thế giới và cộng đồng Hồi giáo Ấn Độ rằng ông không thiên vị đối với Israel. Hành động cân bằng này được cho là thể hiện sự trưởng thành về mặt chiến lược của Ấn Độ.

Vai trò của Ấn Độ ở Trung Đông tiếp tục được thúc đẩy thông qua sự hiện diện kinh tế to lớn của nước này tại khu vực. Trên cơ sở đó, giới lãnh đạo Ấn Độ đang bắt đầu đẩy mạnh sự hiện diện an ninh trong khu vực để bổ sung cho sức mạnh kinh tế của mình. Theo đó, Ấn Độ trong những năm gần đây đã ký nhiều thỏa thuận quốc phòng và an ninh với các nước thành viên Hội đồng hợp tác vùng Vịnh (GCC), trừ Kuwait và Bahrain.

TRÍ VĂN