“Tình không biên giới” (NXB Hội Nhà văn) là tiểu thuyết của tác giả Kim Quyên, kể về chuyện tình đẹp, trong sáng của một cô giáo Việt Nam và thầy giáo Campuchia trong chiến tranh. Tác phẩm đạt Giải thưởng Văn học sông Mekong lần 8 tổ chức tại Thái Lan năm 2017.
Viết về chiến tranh nhưng “Tình không biên giới” không giống những tác phẩm khác lấy người lính, quân đội làm trung tâm, mà khắc họa hình ảnh của những giáo viên và những cống hiến của họ cho nền giáo dục trong giai đoạn sau cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968.
Do yêu cầu bảo toàn lực lượng khi Mỹ và quân đội Sài Gòn liên tục thực hiện các trận càn khốc liệt vào nhiều cơ sở, căn cứ hậu cần của ta sau Mậu Thân, nước bạn Campuchia đã hỗ trợ để ta tạm trú, củng cố lại lực lượng. Tác phẩm tái hiện không khí học tập, sinh hoạt, chiến đấu của những giáo sinh một trường sư phạm thuộc khu 8 miền Tây Nam bộ trên vùng đất Campuchia.
Trong đó, có cô giáo Thơm xinh đẹp, hát hay, chịu thương chịu khó đã khiến trái tim của thầy giáo trẻ người Campuchia là Lâm Som Bách rung động. Som Bách mang nửa dòng máu Việt, phụ trách dạy tiếng Campuchia cho các giáo sinh, cũng khiến Thơm xao xuyến. Tuy nhiên, do hoàn cảnh chiến tranh, hai người cũng chỉ giữ trong lòng một tình cảm đẹp và lấy đó làm động lực để phấn đấu học tập, phục vụ cho quê hương, đất nước…
Bên cạnh những mất mát, hy sinh của quân dân, giáo viên trong chiến tranh, phần lớn những trang viết trong “Tình không biên giới” đều rất ấm áp với tình bạn bè, thầy trò, đồng chí và tình quân dân. Tác giả rất dụng công khi tái hiện chi tiết quá trình học tập, sinh hoạt của các giáo sinh cũng như mối quan hệ gần gũi, chân tình giữa họ với nhân dân nước bạn; nét văn hóa, phong tục tập quán của người dân nơi đây… Chính sự sinh động, ấm áp đầy tình người ấy đã góp phần cân bằng, xoa dịu bầu không khí ngột ngạt, đau thương của cuộc chiến.
Mối tình của Som Bách với Thơm, cho dù chỉ ngầm gửi trao nhau qua ánh mắt, qua những bức thư, qua sự giúp nhau trong học tập, giảng dạy và sinh hoạt, nhưng lại rất chân tình nồng hậu, là một tình yêu trong sáng, thuần khiết. Tình yêu đó được Som Bách giữ mãi trong lòng, là động lực giúp anh tham gia cách mạng bên cạnh công việc dạy học, khiến anh vượt mọi gian khổ đến Việt Nam tìm gặp Thơm và cũng là niềm an ủi, động viên anh gượng dậy sau khi toàn bộ gia đình, người thân bị tàn sát bởi Khmer đỏ…
Dù không đến được với nhau nhưng Thơm và Som Bách không nuối tiếc vì những gì mình đã sống, đã trải qua. Họ là biểu tượng đẹp cho tuổi trẻ, nhiệt huyết và hoài bão.
CÁT ĐẰNG